Στο επίκεντρο της διπλωματικής εργασίας τίθεται η μελέτη των όψεων και
αναπαραστάσεων της ερευνητικής δημοσιογραφίας στον σύγχρονο αμερικανικό
κινηματογράφο. Μέσα από την προσφυγή στη σημειωτική θεωρία και ανάλυση
εξετάζονται οι τρόποι και οι πρακτικές που συγκροτούν ταυτοτικά τον δημοσιογράφο ως
ενεργό υποκείμενο της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Διερευνώνται ακόμη οι ρόλοι και
οι εκφάνσεις της δημοσιογραφίας στη συνύφανσή της με την επικοινωνία, την αισθητική
και την κυρίαρχη ιδεολογία.
Πιο συγκεκριμένα, οι ταινίες που εξετάζονται είναι το Good night, and good luck (2005)
σε σκηνοθεσία του George Clooney, το Spotlight του Tom McCarthy και το The Post με
σκηνοθέτη τον Steven Spielberg. Πρόκειται για ταινίες που βασίζονται σε αληθινές
ιστορίες, πραγματικά γεγονότα και υπαρκτά πρόσωπα της αμερικανικής κοινωνίας. Αυτό
έχει σαν αποτέλεσμα την ανάκληση μιας έντονης διακειμενικότητας και
αναπαραστατικότητας που μέσα από το κινηματογραφικό σύστημα σημασιοδότησης
μεταφράζουν διασημειωτικά και αναβιώνουν πολυτροπικά την πραγματικότητα.
Στο φως της ανάλυσης αναδύονται επίσης μια σειρά από λογοθετικές πρακτικές της
δημοσιογραφικής γλώσσας ενώ αναδεικνύονται οι λανθάνουσες ποιότητες, εντάσεις και
τροπικότητες που εμφωλεύουν στην επικράτεια της φωτογραφικής εικόνας.
Αναπτύσσονται επίσης μια σειρά από πολιτισμικές ερμηνευτικές προσεγγίσεις που
εμπλουτίζουν το αναλυτικό εγχείρημά μας Ταυτόχρονα τονίζεται η αξία και η ανάγκη
του γραμματισμού των μέσων (media literacy) ως μια απαραίτητη δεξιότητα στο
σύγχρονο μιντιακό περιβάλλον.
Ακόμη προκύπτουν τεχνικές συγκλίσεις που διαμορφώνουν νέες ποιότητες και
αισθητικές συνάφειες, στο επίπεδο των μέσων μαζικής επικοινωνίας και μπροστά στον
ανεπίστρεπτο ορίζοντα της νέας ψηφιακής κατάστασης. Επιγραμματικά, διαπιστώνεται
ότι η κατάλληλη αξιοποίηση των ΤΠΕ και η πλαισιοθέτηση της κινηματογραφικής
εκπαίδευσης (film education), μπορούν να συμβάλλουν αποφασιστικά στη δημιουργική
κοινωνικοποίηση του ατόμου και στη διαμόρφωση μιας ανθρωπιστικής μιντιακής
κουλτούρας, υπερβαίνοντας αγκυλώσεις του αναλογικού παρελθόντος.
(EL)
The focus of this diploma thesis is the study of aspects and representations of investigative
journalism in contemporary american cinema. Through the appeal to semiotic theory and
analysis, the ways and practices that constitute the journalist as an active subject of social
and political life are examined. The roles and manifestations of journalism in its
interweaving with communication, aesthetics and the dominant ideology are also
explored.
More specifically, the films examined are Good night, and good luck (2005) directed by
George Clooney, Spotlight by Tom McCarthy and The Post directed by Steven
Spielberg. These are films based on true stories, real events and real people in American
society. This results in the recall of an intense intertextuality and representationality that
through cinematic semantic tagging system translate transsemiotically and multimodally
revive reality.
In the light of the analysis, a series of literary practices of journalistic language also
emerge, while the latent qualities, tensions and modalities that nest in the territory of the
photographic image are highlighted. A series of cultural interpretive approaches are also
developed that enrich our analytical project: At the same time, the value and need of
media literacy as a necessary skill in the contemporary media environment is emphasized.
Technical convergences are also emerging that shape new qualities and aesthetic
affinities, at the level of mass communication and in front of the irreversible horizon of
the new digital situation. Briefly, it is noted that the appropriate use of ICT and the
framing of film education can contribute decisively to the creative socialization of the
individual persons and to the formation of a humanistic media culture, transcending the
rigidities of the analogue past.
(EN)