Η διπλωματική εργασία ασχολείται με την διεργασία της διαταραχής στα χερσαία οικοσυστήματα, χαρακτηρισμένης και ως δημιουργικής καταστροφής από τον οικολόγο C.S. Holling. Η διαταραχή δύναται να είναι δημιουργική καθώς σε κατάλληλη κλίμακα και πρότυπα συμβάλλει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, της ετερογένειας, της ικανότητας επανάκαμψης και στη ρύθμιση οικολογικών λειτουργιών. Στα πλαίσια του σύγχρονου οικολογικού παραδείγματος της Μη Ισορροπίας, διερευνάται ο δημιουργικός/δομικός ρόλος της διαταραχής στη φύση ως προς τις διεργασίες της εξέλιξης, τη σύνθεση των βιοκοινοτήτων, τη δομή του τοπίου και τις οικοσυστημικές λειτουργίες. Προκειμένου να διασαφηνιστούν μηχανισμοί και πρότυπα η διπλωματική εστιάζει σε έναν τύπο διαταραχής, τη φωτιά. Απώτερος στόχος είναι ο εντοπισμός των βασικών αρχών και προτύπων των ανθρωπογενών δημιουργικών καταστροφών, ώστε να αποκαθίστανται ή/και να διατηρούνται η βιοποικιλότητα και οι οικοσυστημικές λειτουργίες, να αποτρέπονται καταστροφικές διαταραχές (ρύθμιση) και να λαμβάνονται με βιώσιμο τρόπο πόροι από τα οικοσυστήματα, στόχοι που δεν είναι αντικρουόμενοι αλλά δύνανται να αντιμετωπιστούν σε συνέργεια. Για την προσέγγιση αυτού το ερωτήματος διερευνάται επίσης και παρουσιάζεται συνοπτικά η θεωρία και η σύγχρονη γνώση γύρω από την Ικανότητα Επανάκαμψης. Τέλος, για να διευκρινιστεί η θεωρία γύρω από τη διαχείριση και τις δημιουργικές καταστροφές, η διπλωματική συμπληρώνεται με μια σειρά μελετών περίπτωσης σε σχέση με τη φωτιά: φυσικές πυρκαγιές υπό διαχείριση, προδιαγεγραμμένη καύση, παραδοσιακή χρήση της φωτιάς και βόσκηση υπό διαχείριση με στόχο την πυροπροσαρμογή.
(EL)
The master thesis deals with the process of disturbance in terrestrial ecosystems, known also as creative destruction, a name attributed to it by ecologist C.S. Holling. It is recognized that disturbances of certain scale and patterns, can potentially be creative, as they contribute to the maintenance of biodiversity, heterogeneity, resilience and the regulation of ecological processes. Within the context of the contemporary ecological paradigm of Non-Equilibrium, the structural/creative role of disturbance is investigated as far as evolution, community assembly, landscape structure and ecological processes are concerned. The thesis focuses on one type of disturbance, fire in order to clarify mechanisms and patterns. The ultimate goal is the definition of principles of anthropogenic creative destructions, so that biodiversity and ecological processes are restored and/or maintained, catastrophic disturbances are averted and resources are sustainably extracted from the ecosystems, goals that are not necessarily contradictory but may be tackled synergistically. To approach this question, in addition to the creative role of natural disturbances, the theory and current knowledge pertaining resilience is succinctly presented. Finally, to further clarify the theory behind management a series of case studies are presented, all related to fire: managed wildifires, prescribed burning, cultural burning and shepherding for wildfire adaptation.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
