Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η εξέταση της θέσης του Pietro Metastasio εν σχέση με τη λειτουργία της αριστοτέλειας κάθαρσης, όπως αυτή αποτυπώνεται στην πραγματεία του Estratto dell’arte poetica d’Aristotile e considerazioni su la medesima (1783). Περαιτέρω, όσον αφορά στο θέμα της δραματικής κάθαρσης, τόσο το φιλοσοφικό όσο και το δραματικό έργο του Λεύκιου Ανναίου Σενέκα (τέλη 1ου αι. π.Χ.-65 μ.Χ.) λειτουργεί σαν σημαντικό ερμηνευτικό κλειδί στην ανάγνωση της ποιητικής των λιμπρέτων του Pietro Metastasio. Πιο συγκεκριμένα, τα αντιθετικά δίπολα που δημιουργούνται από τη δράση των ηρώων των τραγωδιών, η ανατροπή της κλασικής τραγικής κάθαρσης, καθώς και το στωικό φιλοσοφικό corpus του Σενέκα, δημιουργούν ενδιαφέροντα ερμηνευτικά πλέγματα, τα οποία μπορούμε να εφαρμόσουμε mutatis mutandis στα μελοδραματικά μεταστασιανά λιμπρέτα, τα οποία σχετίζονται άμεσα με το μοναρχικό status quo του 18ου αιώνα. Δημιουργείται, λοιπόν, στη δραματουργία του Metastasio ένα «μικτό είδος», το οποίο μπολιάζει την κλασική λογοτεχνική παράδοση με τη στωική φιλοσοφία, ανταποκρινόμενο παράλληλα στις δραματουργικές απαιτήσεις του νέου είδους του μελοδράματος, και ειδικότερα αυτό της opera seria, διατηρώντας στο δράμα την αίγλη της κλασικής λογοτεχνικής κληρονομιάς, ένα σημαντικό ζητούμενο για τους Ιταλούς λιμπρετίστες. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε προκειμένου να τεκμηριωθούν οι παραπάνω θέσεις είναι αυτή της σύγκρισης, αντιπαραβολής και ερμηνείας χωρίων από τα έργα του Σενέκα και του Metastasio. Με τη συμπαράθεση των χωρίων αναδεικνύεται η διακειμενική σχέση μεταξύ των δύο συγγραφέων, τόσο σε λογοτεχνικό όσο και σε φιλοσοφικό επίπεδο.
(EL)
The object of the present study is the examination of Pietro Metastasio's position concerning the function of Aristotelian catharsis, as depicted in his treatise Estratto dell'arte poetica d'Aristotile e considerazioni su la medesima (1783). Furthermore, regarding the topic of dramatic catharsis, both the philosophical and the dramatic works of Leucius Annanius Seneca (late 1st century BCE-65 CE) are a significant interpretive key in understanding the poetics of Pietro Metastasio's librettos. The opposing dichotomies created by the actions of the heroes in the tragedies, the subversion of the classical tragic catharsis, as well as Seneca’s Stoic philosophical corpus, create intriguing interpretative frameworks that can be applied, mutatis mutandis, to the melodramatic metastasian librettos, which are connected to the monarchical status quo of the 18th century. Therefore, in Metastasio's dramaturgy a "mixed genre" is formed, which grafts the classical literary tradition with Stoic philosophy, meeting the dramaturgical demands of the new genre of melodrama, and specifically of opera seria, while simultaneously preserving the splendor of the classical literary heritage in the drama, a significant challenge for Italian librettists. The methodology followed to substantiate the aforementioned positions is that of comparison, juxtaposition and interpretation of passages from the works of Seneca and Pietro Metastasio. The juxtaposition of the passages highlights the intertextual relationship between the two authors, both on a literary and a philosophical level.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
