Στην παρούσα ερευνητική εργασία περιγράφονται ο σχεδιασμός και η σύνθεση συστημάτων που ανήκουν στις κατηγορίες των σκορπιονικών και των pincer υποκαταστατών. Στην πρώτη περίπτωση, αν και τα πρόδρομα άλατα δύο νέων υποκαταστατών της μορφής (ArB(MesPyrimH)3)(OTf)2 ταυτοποιήθηκαν φασματοσκοπικά, δεν κατέστη δυνατή η διατήρηση της δομικής ακεραιότητάς τους κατά τις προσπάθειες αποπρωτονίωσης και συναρμογής σε μεταλλικά κέντρα σιδήρου. Στη δεύτερη περίπτωση, επιτεύχθηκαν η απομόνωση και ο φασματοσκοπικός και κρυσταλλογραφικός χαρακτηρισμός τόσο των ελεύθερων υποκαταστατών, όσο και μιας σειράς συμπλόκων της μορφής [(Ν^ΝC)Zn(X1)(X2)], όπου Χ μονοανιοντικά αμίδια, αλκύλια ή αλογονίδια, και N^NC εν δυνάμει τρισχιδείς υποκαταστάτες με ομάδες – δότες αμίνης, πυριδίνης και Ν–ετεροκυκλικού καρβενίου. Στο πλαίσιο της αξιοποίησης μετάλλων υψηλής φυσικής αφθονίας ως καταλυτών για την παραγωγή βιώσιμων, βιοδιασπώμενων πολυμερών, η δραστικότητα ορισμένων από τα παραπάνω σύμπλοκα ψευδαργύρου διερευνήθηκε στον πολυμερισμό διάνοιξης δακτυλίου του L–λακτιδίου, και βρέθηκε να είναι ικανοποιητική υπό ήπιες συνθήκες. Αντιπαραβάλλεται, επιπρόσθετα, με αντίστοιχες μελέτες για ομοληπτικά αμιδικά και αλκυλικά συστήματα της μορφής [Zn(N(R1)(R2))2] και [Zn(R)2]. Οι μελέτες αυτές συμπληρώνονται από φασματοσκοπικά δεδομένα, αναπτύσσοντας μια καινοτόμα εφαρμογή της φασματοσκοπίας NMR χωρίς τη χρήση δευτεριωμένων διαλυτών (No–D NMR), και επιτρέποντας τη συσχέτιση των κινητικών δεδομένων με τη δομή των καταλυτών.
(EL)
This research thesis describes the design and synthesis of scaffolds belonging to the families of scorpionate and pincer ligands. In the former case, even though the precursor salts of two new ligands, (ArB(MesPyrimH)3)(OTf)2, were spectroscopically identified, their structural integrity could not be retained during deprotonation and coordination attempts to iron metal centers. In the latter case, the free ligands and a series of complexes with the general formula [(N^NC)Zn(X1)(X2)], where X stands for monoanionic amido, alkyl or halido groups and N^NC are potentially tridentate ligands with amino, pyridine and NHC donor groups, were isolated and characterized spectroscopically and crystallographically. In the context of utilizing earth-abundant metals as catalysts for the production of sustainable, biodegradable polymeric materials, some of the aforementioned complexes were tested and found to exhibit decent activity in the ring-opening polymerization of L–lactide, under mild conditions. These studies were expanded to a series of homoleptic amido and alkyl complexes with the general formulas [Zn(N(R1)(R2))2] and [Zn(R)2], and are complemented by spectroscopic data through a novel application of NMR spectroscopy without deuterated solvents (No–D NMR), allowing for a tentative structure – activity correlation to be suggested.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
