Περίληψη
Η διατριβή διερευνά δύο μυθιστορήματα του 21ου αιώνα που ασχολούνται με τις
επιπτώσεις της ανταλλαγής πληθυσμών και της διασποράς στην εθνική ταυτότητα, και
ιδίως την ελληνικότητα. Το Birds Without Wings (2004) του Louis de Bernières και το
Middlesex (2002) του Jeffrey Eugenides αναπαριστούν τους τρόπους με τους οποίους
οι εθνικές ταυτότητες σχηματίζονται, μετασχηματίζονται και μεταμορφώνονται πέρα
από τα δυαδικά συστήματα που δημιουργούνται από την πολιτική των συνόρων και τις
πολιτισμικές πολιτικές. Οι πόλεμοι, η ανταλλαγή πληθυσμών, η διασπορά και η θεωρία
του «Melting Pot», του Αμερικανικού «χωνευτηρίου», αποτελούν εξωτερικές
επιδράσεις για τις υβριδικές ταυτότητες που προκύπτουν από τη μετανάστευση και την
εξορία, ενώ η αγάπη, ο γάμος, η αιμομιξία και ο σεξουαλικός προσανατολισμός είναι
μεταξύ των εσωτερικών επιρροών. Αν και τα μυθιστορήματα διαφέρουν ως προς τους
λόγους της μετανάστευσης, εθελοντικής ή ακούσιας, οι χαρακτήρες σε κάθε
μυθιστόρημα αποτελούν παραδείγματα υβριδικών ταυτοτήτων. Αναλύοντας την
πολυπλοκότητα της εθνικής ταυτότητας και του πολιτισμού, αυτή η μελέτη στοχεύει
να δείξει πως οι πολιτισμοί αλληλεπιδρούν μέσω των ανθρώπων και πως κάθε άτομο
έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει νέες μορφές ταυτότητας επιβεβαιώνοντας,
συνδυάζοντας ή απορρίπτοντας τις προσδοκίες που του επιβάλλονται. Μέσω της
πολιτιστικής αλληλεπίδρασης, οι χαρακτήρες κάνουν εμφανείς τις ασάφειες και τις
αντιφάσεις του κυρίαρχου πολιτισμού. Αυτή η παρέμβαση ή, σύμφωνα με τον Homi
Bhabha, η «πολιτισμική μετάφραση» πραγματοποιείται στα περιθώρια του κυρίαρχου
πολιτισμού και ανοίγει έναν «τρίτο χώρο». Είναι ένας χώρος όπου ούτε ο κυρίαρχος
ούτε ο μειονοτικός πολιτισμός μπορεί να κατέχει συνοχή. Η διατριβή επικεντρώνεται
στους τρόπους με τους οποίους τα μοτίβα του ταξιδιού και του σπιτιού, καθώς και οι
φυσικοί ή οι αρχιτεκτονικοί χώροι καλλιεργούν τα θέματα της υβριδικότητας, της
αίσθησης του ανήκειν και της πολιτιστικής πολυπλοκότητας. Εξετάζει επίσης τις
μεταμοντέρνες αφηγηματικές τεχνικές που χρησιμοποιούν οι συγγραφείς προκειμένου
να τονίσουν τα θέματα της εθνικής ταυτότητας. Η επίμονη αναζήτηση των χαρακτήρων
για έναν χώρο που να αποκαλούν σπίτι τους, αλλά και η συνεχής διαπραγμάτευση της
ελληνικότητάς τους εν μέσω οθωμανικών, ευρωπαϊκών και αμερικανικών λόγων και
ιδεολογιών οδηγούν σε διαίρεση της ταυτότητάς τους αλλά και επιβίωση. Τελικά η
συνεχής κινητικότητα τούς βοηθάει να αντέξουν τη δυτική πολιτισμική πολιτική που
επιβάλλει συμμόρφωση ή συμβιβασμό, και οι χαρακτήρες φαίνεται να επιβιώνουν
μέσω της ύπαρξης παντού ταυτόχρονα ως ένα σώμα με πολλά μέλη.
Λέξεις-κλειδιά: Ταυτότητα, υβριδικότητα, εθνική ταυτότητα, «τρίτος χώρος», ζώνη
επαφής, ανταλλαγή πληθυσμού, σπίτι, πατρίδα, αποξένωση, διασπορά, συμβιβασμός,
Αμερικανικό «χωνευτήριο».
(EL)
Abstract
This dissertation explores two twenty-first-century novels which deal with the effects
of population exchange and diaspora on ethnic identity, and in particular Greekness.
Louis de Bernières’s Birds Without Wings (2004) and Jeffrey Eugenides’s Middlesex
(2002) represent the ways in which ethnic identities are formed, reformed, and
transformed beyond the binaries created by borders and cultural politics. The wars,
population exchange, diaspora, and the American Melting Pot theory are among the
external influences for the hybrid identities that result from migration and exile, while
love, intermarriage, incestuous relationship, and sexual orientation are among the
internal influences. Although the novels differ regarding the reasons for migration,
voluntary or involuntary, the characters in each novel exemplify varieties of hybridized
identities. In analysing the complexity of ethnic identity and culture, this study aims to
show how cultures interact through people and how each individual has the potential to
create new forms of identity by affirming, blending, or resisting the expectations
imposed on him/her. Through cultural interaction the characters expose the ambiguities
and contradictions of the dominant culture. This intervention or, in Homi Bhabha’s
terms, cultural translation occurs in the fringes of the dominant culture and opens a third
space. It is a space where neither the dominant nor the minority culture may have a
claim to coherence. The dissertation focuses on the ways in which the motifs of
journeying and home, as well as physical spaces develop the themes of hybridity,
belonging, and cultural incoherence. It also examines the postmodern narrative
techniques used by the authors in order to exemplify the themes of identity construction
and transformation. The characters’ persistent search for a home but also their constant
negotiation of Greekness in the midst of Ottoman, European, and American discourses
lead to self-division but also survival. Eventually their constant mobility helps them
withstand the Western cultural politics that impose conformity or compromise, and the
characters are shown to survive by existing everywhere at once as a body with many
parts.
(EN)
/aggregator-openarchives/portal/institutions/uoa
