Ο Οδυσσέας (1922) του James Joyce αποδομεί και αναπλάθει το Ομηρικό έπος κατά έναν τρόπο που αμφισβητεί τις καθιερωμένες συμβάσεις του παραδοσιακού μύθου· όπως αναφέρει η Katherine Mullin, «η ιδιοποίηση της κλασσικής παράδοσης από τον Joyce είναι ασαφής και ασεβής». Επιπλέον, το έργο του αμφισβητεί ανοιχτά την ανδροκεντρική ηρωική αφήγηση της αρχαίας Ομηρικής ιστορίας, αντικαθιστώντας την με μία μοντέρνα αφήγηση που σχολιάζει έμμεσα την καθιερωμένη πατριαρχική δυτική παράδοση, και που λαμβάνει υπόψη της τη θέση και την αυτοδιάθεση της γυναίκας στην σύγχρονη κοινωνία. Παρομοίως, η Ελένη στην Αίγυπτο (1961) της Hilda Doolittle αναθεωρεί έναν αρχαίο Ελληνικό μύθο «σε μια προσπάθεια να μεταμορφώσει τους παλιούς πατριαρχικούς μύθους σε νέες ερμηνείες θηλυκής ταυτότητας, θηλυκής ομιλίας, θηλυκής εμπειρίας, θηλυκού οράματος και θηλυκής αναζήτησης, οι οποίες είναι όλες αντιθετικές ως προς τους ανδροκεντρικούς μύθους του δυτικού κόσμου» (Nisa 6). Αμφότερα ανασυνθέτουν αρχαίους μύθους με νεωτερικούς όρους, εμπλέκοντας τελικά τον αναγνώστη σε έναν αναστοχασμό στην ανδρική ηγεμονία και τον καταπιεσμένο ρόλο των γυναικών στη μυθολογία και την ανθρώπινη κοινωνία εδώ και αιώνες.
Σε αυτή την διπλωματική εργασία, εξετάζω πώς τα δύο νεωτερικά κείμενα αμφισβητούν το κυρίαρχο στοιχείο του ανδρικού ηρωισμού που είναι ενσωματωμένο στους αρχικούς μύθους, και πώς ανασκευάζουν και αναπροσδιορίζουν τη γυναικεία φιγούρα σε αντιδιαστολή με τα παραδοσιακά πατριαρχικά στερεότυπα και τις μυθικές προκαταλήψεις. Συνεπώς, η έρευνά μου επικεντρώνεται σε δύο βασικούς άξονες: τη δομική αναθεώρηση κάθε μύθου με μη-πατριαρχικούς όρους, και τον τρόπο με τον οποίο οι δύο συγγραφείς μεταχειρίζονται την γλώσσα ώστε να ανατρέψουν τα στερεότυπα του φύλου και να αποκαταστήσουν τον ρόλο των δύο φύλων στο μοντέρνο έπος. Εστιάζω πρωτίστως στους κεντρικούς ανδρικούς χαρακτήρες των δύο ιστοριών (αφενός τον Στέφανο Δαίδαλο και τον Λεοπόλδο Μπλουμ, και αφετέρου τον Αχιλλέα, τον Πάρι, και τον Θησέα) για να επιχειρηματολογήσω πως και οι δύο συγγραφείς υπαινίσσονται την ανεπάρκεια του παραδοσιακού ανδρικού ηρωισμού. Ακολούθως, εξετάζω τους κεντρικούς γυναικείους χαρακτήρες (την Μόλλυ Μπλουμ και την Ελένη) ώστε να ακολουθήσω την κατασκευή εκ νέου της γυναικείας ταυτότητας και την εγκατάλειψη της ανδροκεντρικής αφήγησης. Μια επιπλέον ματιά σε έναν μικρό αριθμό δευτερευόντων χαρακτήρων προσφέρεται επίσης στο τέλος των δύο πρώτων κεφαλαίων. Τέλος, παρέχεται μια σύγκριση των δύο λογοτεχνικών τεχνοτροπιών—του πειραματικού, αποδομητικού, και παρωδιακού ρεύματος της συνείδησης του Joyce, και της αναθεωρητικής μυθοποιίας της H.D.— προκειμένου να αναδείξω τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στα δύο νεωτερικά έπη σε ό,τι αφορά στη γυναικεία υποκειμενικότητα, την ευρηματική γλώσσα, και την εναλλακτική πρόταση κάθε συγγραφέα στην ανδροκεντρική ηρωική αφήγηση των πρωτότυπων μύθων.
(EL)
James Joyce’s Ulysses (1922) deconstructs and refashions the Homeric epic in a manner that challenges the established conventions of traditional myth; as Katherine Mullin notes, “Joyce's appropriation of classical heritage is loose and irreverent.” More importantly, Joyce’s opus vividly questions the androcentric heroic narrative of the ancient Homeric tale, replacing it with a modern narrative that implicitly comments on the established patriarchal western tradition and considers woman’s position and self-determination in contemporary society. Similarly, Hilda Doolittle’s Helen in Egypt (1961) revises an ancient Greek myth “in an attempt to transform the old patriarchal myths to novel definitions of feminine identity, female discourse, female experience, female vision, and a female quest, which are all antithetical to the androcentric myths of the western world” (Nisa 6). Both works recreate ancient myths in modernist terms, ultimately engaging the reader in a self-reflection on male hegemony and women’s supressed role in mythology and human society for centuries.
In this dissertation, I explore how the two modernist texts challenge the dominant element of male heroism embedded in the source myths, and how they rebuild and redefine the female figure while contrasting the traditional patriarchal stereotypes and mythical superstitions. Therefore, my research concentrates on two main axes: the structural revision of each myth in non-patriarchal terms, and how the two authors deploy language to subvert the gender stereotypes and to re-establish the role of the two genders in the modern epic. I focus primarily on the central male characters of the two stories (Stephen Dedalus and Leopold Bloom on one hand, and Achilles, Paris, and Theseus on the other) to argue that both authors imply the inadequacy of traditional male heroism. Subsequently, I examine the central female characters (Molly Bloom and Helen) to trace the reconstruction of female identity and the abandonment of male-centered narrative. An additional look on a small number of secondary characters is also offered at the end of the first two chapters. Finally, a juxtaposition of the two literary styles—Joyce’s experimental, deconstructive, and parodic stream of consciousness, and H.D.’s revisionist mythmaking—is provided to highlight the similarities and the differences between the two modernist epics in terms of female subjectivity, imaginative language, and each author’s proposition as an alternative to the androcentric heroic narrative of the original myths.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
