Η ιδιότητα του ύδατος ως πόρου απαραίτητου για την ύπαρξη της ζωής, είναι αδιαμφισβήτητη από την αρχή δημιουργίας του κόσμου. Έτσι, σε μια προσπάθεια να βρίσκονται οι άνθρωποι κοντά στην πηγή ζωής, δηλαδή το νερό, παρατηρείται η ανάπτυξη όλων των αρχαίων πολιτισμών εντός περιοχών κοντινών σε υδάτινες πηγές. Μία τέτοια ήταν και αυτή της Μεσοποταμίας, η οποία οριοθετείται ανάμεσα στους ποταμούς Ευφράτη και Τίγρη. Οι δύο ποταμοί πηγάζουν από την περιοχή της νοτιοανατολικής Τουρκίας, καθιστώντας της έναν παραποτάμιο ηγεμόνα, ενώ άμεσα εξαρτώμενες από το νερό τους και σε αδιαμφισβήτητα μειονεκτική θέση βρίσκονται οι χώρες του Ιράκ και της Συρίας. Από τη δεκαετία του 1970, παρατηρήθηκαν διαμάχες μεταξύ των παρόχθιων αυτών χωρών, λόγω των ρυθμών αύξησης του πληθυσμού, της επιδίωξης επισιτιστικής ασφάλειας, των ενεργειακών αναγκών, της οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης, του πολιτικού κατακερματισμού, των διεθνών νόμων για το νερό, της διαθεσιμότητας και διαχείρισης νερού και της ευαισθητοποίησης του κοινού. Βέβαια, η Τουρκία, ως ανάντη χώρα προσπαθεί να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τα οφέλη των υδάτων των εν λόγω ποταμών, κυρίως μέσω του κατασκευαστικού προγράμματος GAP που αφορά φράγματα και υδροηλεκτρικούς σταθμούς. Με τη συμβολή αυτού του προγράμματος, η επιδίωξη της Άγκυρας εκτείνεται πέρα από τη διαχείριση του ύδατος, αφού στοχεύει επίσης στην έμμεση επίτευξη στόχων όσον αφορά την ασφάλειά της σε εσωτερικό και εξωτερικό επίπεδο. Ειδικότερα, στόχο για την εσωτερική ασφάλειά της αποτελεί η αντιμετώπιση των Κούρδων είτε επιχειρησιακά είτε μέσω της αφομοίωσής τους, ενώ στόχο εξωτερικής ασφάλειας αποτελεί η άσκηση πιέσεων και επιρροής στις εξελίξεις εντός των γειτονικών κρατών, ενισχύοντας έτσι τη θέση της ως μια περιφερειακή υδροηγεμονική υπερδύναμη.
(EL)
Water is a necessary resource regarding the existence of life and its importance has been indisputable since the beginning of the creation of the universe. Thus, in an effort for people to be near water, the source of life, it is observed that the expansion of all ancient civilizations has been taken place within areas near water sources. One of these areas was Mesopotamia, which is bordered by the rivers Euphrates and Tigris. The two rivers rise in the region of southeastern Turkey, making it a riverside country ruler, while Iraq and Syria are directly water-dependent and in an undeniably disadvantaged position. Since the 1970s, there have been disputes between these riparian countries regarding population growth, pursuit of food security, energy needs, economic and technological development, political fragmentation, international water laws, availability and management, water and public awareness. Of course, Turkey, as an upstream country, is mainly trying to benefits from these rivers water flow through the GAP construction project which includes levees and hydroelectric power stations. Turkey aims to both manage river basins and achieve its internal and external security goals via GAP. Particularly, the goal of its internal security is to deal with Kurds either operationally or through their assimilation. On the other hand, the goal regarding Turkey’s external security is to exert pressure and influence on developments within neighboring states, thus strengthening its position as a regional hydro-hegemonic superpower.
(EN)
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
